کارگردان فیلم نبات: جشنواره‌های خارجی با دیدن فیلمهای سیاه ایرانی به دنبال چه هستند؟/ قضاوتها در مورد شهاب حسینی ناراحتم می‌کند
تاریخ انتشار: ۱ خرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۸۵۱۵۸۶
پگاه ارضی، کارگردان فیلم سینمایی «نبات» که این روزها با مشکلات اکران ماه رمضان دست و پنجه نرم می‌کند از شرایط ساخت فیلم در ایران و مقایسه آن با فیلمسازی در جهان می‌گوید. وی معتقد است باید به نسل تازه سینما بیشتر بها داد. ۰۱ خرداد ۱۳۹۸ - ۰۹:۵۹ فرهنگی سینما و تئاتر نظرات - اخبار فرهنگی -
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم؛ ماه رمضان امسال فیلم کارگردانان کار اولی بر پرده سینماهای کشور نقش بست که از قضا بعضی از آنها مدت زیادی را هم در انتظار اکران به سر می‌بردند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
پگاه ارضی یکی از همین کارگردانهای کار اولی است که با فیلم "نبات" امکان حضور در چرخه اصلی سینما را پیدا کرده‌است. وی که بخشی از زندگی خود را خارج از کشور سپری کرده و با شرایط ساخت فیلم در کشورهای دیگر هم آشناست از لزوم حفظ و بازشناسی استعدادهای تازه سینما سخن گفت. با او درباره روند تولید و توزیع فیلم در سینما گفت‌وگو کردیم که بخش اول آن را می‌خوانید.
- در سالهای اخیر روند تولید و توزیع در سینمای ایران پر از تناقض شده‌است. این تناقضات در اکران ماه مبارک رمضان به اوج خود رسید و گلایه فیلمسازان و سینماداران را هم به همراه داشت. از یک طرف بیان می‌شود برخی فیلمها کشش جذب مخاطب را ندارند و از طرف دیگر میبینم تنها 14 سینما به آنها داده شده. هر فیلم، با هر شرایطی وقتی مجوز اکران دریافت می‌کند باید امکان دیده‌شدن هم داشته باشد.
متاسفانه اغلب فیلمهایی که در ماه رمضان روی پرده رفته‌اند، فرصتی برای تبلیغات و آماده شدن در اکران نداشتند. به یکباره میان گود اکران افتادند بدون اینکه آمادگی آن را داشته باشند. چرا باید چند فیلم اولی در کنار یک فیلم طنز و گیشه محور روی پرده بروند آن هم بدون هیچ حمایت تبلیغاتی. سرمایه‌گذار فیلم من برای اولین بار در سینما سرمایه‌گذاری کرده‌است و به دنبال یک کار فرهنگی بود.
میراث فرهنگی ما در دنیا مورد توجه قرار گرفته است از سینما تا ادبیات، مردم دنیا دیگر خیام را می‌شناسند و نباید این موقعیت را از فرهنگ کشور گرفت. چرا نباید فیلم اولی‌ها مورد حمایت قرار بگیرند و به عنوان مثال تبلیغات مجانی داشته باشند. اگر هم امکانات و مزایایی برای فیلم اولی‌ها در نظر گرفته باشند به آنها اطلاع‌رسانی نمی‌شود.
اگر هم امکانات و مزایایی برای فیلم اولی‌ها در نظر گرفته باشند به آنها اطلاع‌رسانی نمی‌شود.
حالا بیاییم بررسی کنیم این عدم حمایت از فیلم اولی‌ها که سالها برای رسیدن به اکران فیلم اولشان تلاش کرده‌اند چه نتیجه‌ای خواهد داشت؟ من برای این موضوع خودم را مثال می زنم. من در دانشگاه یورک کانادا تحصیل و کارهای گوناگون هنری را تجربه کردم و در نهایت به آکادمی فیلم نیویورک برای فیلمسازی رفتم و کارآموزی کردم. بعد از آن به ایران آمدم و همچنان مشغول یادگیری و آشنایی با سینمای ایران بودم. من هیچوقت به خودم نگفتم بلدم حتی زمانی که ایران بودم به کانون سینماگران جوان رفتم و تحصیل کردم تا با سیستم فیلمسازی ایران آشنا شوم، سه سال هم ژانر و سبک را با دکتر احمدی تجربه کردم. در کنار تحصیل کار کوتاه می ساختم و به جشنواره‌ها می‌فرستادم و در نهایت اولین فیلم بلندم را ساختم.
شرایط سختی داریم اما کشورهای دیگر برای ما دل نمی‌سوزانند
من نیمی از عمرم را ایران بودم و نیم دیگر را خارج از ایران. با این شناخت می توانم بگویم در شرایطی هستیم که ایران به ما نیاز دارد. ما شرایط سختی در کشور داریم اما باید بدانیم که کشورهای دیگر برای ما دل نمی‌سوزانند. اگر فکر کنیم کشورهای دیگر به فکر هنرمندان ایرانی هستند سخت در اشتباهیم. باید بدانید اگر بخواهیم خارج از کشور هم کار کنیم تاریخ مصرف داریم. تا زمانی که پیرو آرمانهای تعریف شده از جانب این کشورها باشیم حمایت می‌شویم و اگر ساز مخالف بزنیم حکایت «پازولینی» را پیدا می‌کنیم.
کشورهای دیگر با دیدن فیلمهای سیاه ایرانی به دنبال چه هستند؟
- این نگاهی که شما تعریف می‌کنید چیست که اگر همراه آن باشی مورد حمایت قرار می‌گیری و اگر نباشی نه؟
محور اصلی این است که شما به سیاه‌ترین شکل مشکلات جامعه‌ات را به نمایش بگذاری؛ من مشکلی با نشان دادن مشکلات جامعه ندارم و اصلا معتقدم بخشی از وظیفه ما نشان دادن این مشکلات است. اما باید یک سوال را مطرح کرد و با دقت به پاسخ آن فکر کرد. مگر سالهای متمادی در جشنواره‌های مختلف جهانی به مشکلات و سیاهی‌های جامعه ما توجه نکرده‌اند، مگر بیشتر فیلمهایی که از ایران و کشورهای مشابه ایران برای شرکت در جشنواره‌ها پذیرفته‌اند با همین رویکردنبوده، حالا بعد از این سالها چه کمکی توانسته‌اند به جامعه ایرانی بکنند و قصدشان از شناسایی این مشکلات چه بود؟
-شما چرا با این جریان فیلمسازی همراه نشدید؟
من به‌دنبال جایزه‌های این جشنواره‌ها نبودم و به کشور و مردمم فکر می‌کردم. من اگر دنبال جایزه بودم جای اشتباهی آمدم. ما ضعفهای زیادی در سینما داریم که نمونه‌اش نبود اتحاد است. اگر همه در خدمت سینما و مردم ایران باشیم اتفاقات ناخوشایند در سینما نمی‌افتد. من در گفت‌وگوهایی که انجام می‌دهم به دنبال کسب اعتبار نسیتم و مالک معنوی فیلمم سودی هم از آن نمی‌برم اما وقتی تفرقه‌ها و بی‌عدالتی‌ها را میبینم باید حرف بزنم و آنها را بازگو کنم شاید راه‌حلی کشف شد نفرات بعدی بعد از من این راهی که من طی کردم راحت‌تر پشت سر بگذارند.
هنرمندی که بتواند سیاه‌نمایی کند کار برایش در کشورهایی که خواهان نمایش سیاه‌نمایی از ایران هستند فراهم است
من به‌دنبال جایزه‌های این جشنواره‌ها نبودم و به کشور و مردمم فکر می‌کردم. من اگر دنبال جایزه بودم جای اشتباهی آمدم
متاسفانه سینمای ما به عنوان یک سینمای مطرح در جهان تنها دو ژانر فعال و یک ژانر نیمه فعال دارد. ژانر کمدی و اجتماعی و ژانر جنگی. بعضی‌ها با این شناخت می‌گویند سینمای ایران به سمت نابودی می‌رود اما من معتقدم همین الان هم در ورطه نابودی است. حال اگر از این سه ژانر یک ژانر دیگر که اهمیت زیادی دارد را هم کم کنیم یعنی دیگر سینمای ملودرام و اجتماعی در سینما نداشته باشیم دیگر چه چیزی از سینما می‌ماند.
یک هنرمند اگر بتواند به خوبی سیاه‌نمایی کند کار برایش در کشورهایی که خواهان نمایش سیاه‌نمایی از ایران هستند فراهم است. البته این دلیل بر این نیست که هر فیلمی که به جشنواره‌های خارجی می‌رود سیاه‌نمایی می‌کند و این یک قائده کلی نیست.
من به مناطق مختلفی سفر کرده‌ام و جاهای زیادی را دیده‌ام و هیچ جای جهان به زیبایی ایران نبود اما هیچکدام از این زیبایی‌ها در فیلمهای ایران دیده نمی‌شود. یعنی ما فقط حلبی‌آباد و کارتن‌خواب داریم؟ باید مشکلات و زیبایی‌ها در کنار هم نشان داده‌شود. من به روابط انسانی پرداختم چون فکر می‌کردم الان باید روی این موضوع تمرکز کرد و معتقدم بخشی از مشکلات به دولت و سطح کلان کشور ارتباطی ندارد و نشأت گرفته از درون آدمهاست. من همینقدر که با پرداخت به این موضوعات بتوانم افراد را به فکر وادار کنم برایم کافی است.
- مدتی قبل در گفت‌وگو با کامبوزیا پرتوی به این موضوع پرداختیم که به عنوان یک فیلمساز باید مشکلات بیان شود اما در کنار آن باید به رفع این مشکلات و پیدا کردن پاسخ برای آنها هم فکر کرد.
بله درست است. فرق مستندساز و فیلمساز دقیقا همین است. مستندساز یکسری وقایع را آنطور که هست نشان می‌دهد؛ در زمان نمایش این حقایق هم باید فاصله خود را نسبت به سوژه حفظ کند. ولی فیلمساز باید پا را فراتر گذاشته و یک موضوع را از زوایای مختلف نگاه کند و یک راهکار و روزنه امیدی نشان دهد.
ممکن است یک فیلمساز کاری بسازد که ما نامش را هنر و تجربه می‌گذاریم که البته من متوجه این تقسیم‌بندی‌ها نیستم. حالا فیلمش را ساخته و تلاش می‌کند در سینمای ایران دیده شود اما این اتفاق نمی‌افتد. به این فکر می‌کند جای دیگری دیده شود و برای همین به دنبال راهش می‌گردد. به عنوان مثال اگر من فیلم «نبات» را برای عرضه به جشنواره‌های خارجی بفرستم قبول نمی‌کنند. نمی‌گویند که چون سیاه‌نمایی ندارد قبول نمی‌کنیم بلکه می‌گویند به تم فستیوال ما نمی‌خورد. حالا اگر تم فستیوال آنها را چک کنیم متوجه خواهیم شد که از ایران و کشورهای اطراف ما چه نوع فیلمهایی انتخاب می‌شوند. فیلمسازی هم که می‌خواهد دیده شود سعی می‌کند کار خود را به سلیقه این جشنواره‌ها نزدیک کند. اگر نگذاریم فیلمسازان جوان در کشور خودمان فیلم بسازند و کار کنند به هر حال به این سمت حرکت خواهند کرد. نسل ما با فیلمهای گلهای داوودی یا هامون بزرگ شده‌است و آن زمان انقلاب شده بود و درگیر جنگ بودیم، آن وقت هم مشکلات داشتیم اما همان زمان هم با سینمایی زندگی می‌کردیم که مرام و معرفت داشت و زیبایی‌های انسانی و بصری را رونق می‌بخشید. نمی‌دانم چه اتفاق افتاده که در این ده سال کار ماندگار زیادی در سینما ندیدیم که اکران شود، شاید هم ساخته شده اما فرصت اکران پیدا نکرده‌است.
- وقتی عرصه ساخت و تولید فیلم به یک دایره انحصاری محدود می‌شود، ورود افراد تازه به این کار بسیار سخت می شود. کار اولی‌های سینما و دیگر فعالان سینما که در محدوده این دایره انحصاری قرار نمی‌گیرند برای اکران بدترین زمان ممکن را به‌دست می‌آورند. یا بعد از جشنواره فیلم فجر یا در ایام ماه رمضان.
که البته هر دو این زمانها به من پیشنهاد شد.
- بعد از اینکه فیلمهای در این ایام اکران شد با این استدلال که این فیلمسازان و این نوع فیلمها نمی توانند در اکران موفق باشند به همان روال سابق اکران بازمی‌گردند.و یک دور باطل در اکران فیلمهای سخیف شکل می‌گیرد. البته معنای این حرف مخالفت با فیلم کمدی نیست.
فیلم کمدی برای جامعه بسیار خوب است. «لیلی با من است» یا «اجاره‌نشین‌ها» هم کمدی بود. هر ارزش انسانی در آنها وجود دارد و بازنمای خوبی از جامعه بود. الان از مخاطبان جدی سینما بپرسید سه فیلم مورد علاقه‌اش را بگوید هیچوقت اسمی از فیلمهای طنز نمی‌برد. دلیل آن چیست؟
- وقتی به این فیلمهایی که عنوان کمدی را یدک می‌کشند و هیچ تناسبی با آن ندارند اعتراض می‌شود، عنوان می‌کنند که مخاطب این را می‌خواهد. در صورتی که نام کاری که با سینما کرده‌اند سلیقه‌سازی است و ذائقه فرهنگی مردم به مرور تغییر می‌کند. حتی عنوان مردم را هم نمی‌توان برای این میزان مخاطب استفاده کرد، چرا که از جامعه 80 میلیونی ایران برای پرمخاطب‌ترین فیلمها تنها 2 میلیون نفر به سینما می‌روند.
به خاطر همین است که می‌گویم سینمای ما غیر فعال است. اگر می‌خواهیم در دنیا مطرح باشیم نمی‌توان تنها به یک کارگردان فشار بیاوریم که برای ما جایزه بیاورد و باید چندین فیلمساز در تمام دنیا نماینده فیلمسازی ایران باشند. وقتی ما از سینمای ایتالیا یا فرانسه حرف می زنیم تعداد زیادی فیلمساز می‌توانیم نام ببریم.
از قضاوتهایی که در مورد شهاب حسینی می شود ناراحتم
یک موضوعی هست که دوست دارم در اینجا عنوان کنم. یک موضوع ناراحت کننده در مورد ایران و جریان فیلم در ایران این است که چرا یک کشور با این همه نکات مثبت و زیبایی هیچ جریان تبلیغی برایش وجود ندارد و اگر هم فیلمی از ایران عرضه می‌شود بیشتر متناسب با همان نگاه جشنواره های خارجی است. شهاب حسینی هم از این موضوع بسیار ناراحت بود. به خاطر همین او فیلمهایی مانند نبات یا دیگر فیلمها با رویکرد زیبایی در ایران را با زحمت در خارج از کشور اکران می‌کند، رفت و آمد او هم به همین خاطر است. من خیلی ناراحت می‌شوم که برخی قضاوتها در مورد او صورت می‌گیرد و اگر هم کسی نسبت به رفت و آمدهای او انتقاد دارد چرا حالی از او نمی‌پرسد.
چرا وقتی یک هنرمند گوشه‌گیر می‌شود و خبری از او نیست جویای احوالش نمی‌شویم. منی که الان با سختی اولین فیلم بلندم را اکران کرده‌ام فضا برای کار کردنم در خارج از کشور بیشتر فراهم می‌شود و الان است که باید مراقب هنرمندان بود. البته باید این را هم اضافه کنم که تا وقتی یک نفر در کشور خودش نتواند به جایی برسد در هیچ کجای جهان نمی‌تواند موفق شود.
یک پلیس کانادایی به من گفت «خودتان قبول دارید مردهایتان دست به زن دارند»
ما در اینجا فیلمهایی می‌بینیم که هیچ تناسبی با کشورمان ندارد، به عنوان مثال فیلمی ساخته شد که در آن چند مرد دیوانه حضور داشتند و همین فیلمها وقتی در کشورهای دیگر عرضه می‌شوند بازخورد بدی از شرایط اجتماعی ایران دارند، همین می‌شود که یک پلیس کانادایی به من می‌گوید که «خودتان قبول دارید مردهایتان دست به زن دارند» و من پاسخ می‌دهم که این اشتباه محض است. مردهای ایرانی اتفاقا نسبت به خارجی ها احساس مسئولیت دارند. وقتی تشکیل خانواده می‌دهد رهایش نمی‌کند. وقتی در هر فیلمی یقه زن ایرانی را در دست یک مرد قرار می‌دهیم معلوم است این خشونت را نشان می‌دهیم، یعنی مرد خوب نیست؟
- با این تعاریف شاید بتوان این برداشت را هم داشت که عملکرد بد برخی فیلمسازان در ژانر اجتماعی و نبود تعریف درست از این فیلم یک فضای یکنواخت و یأس آوری را ترویج داده تا در نهایت منجر به کم شدن سهم سینمای اجتماعی از سبد فرهنگی خانواده‌ها بشود.
یکی از دلایلی که باعث شده فیلمهای خیلی خوبی در ژانر اجتماعی شاهد نباشیم این است که تعدادی از فیلمسازان ما در این عرصه درگیر فرم و ریتم هستند تا قصه. قصه خوب اهمیت زیادی دارد، مگر مادربزرگها یا رادیو برای ما قصه نمی‌گوید و ما هم گوش می‌دهیم پس اگر قصه خوب باشد مخاطب خودش را دارد. کمترین وقت برای فیلمنامه و بیشترین وقت برای فرم صرف می‌شود. قبل از آغاز فیلم می‌گوید ریتم باید بالا برود و دوربین روی دست باشد. این نگاه همدات‌پنداری به وجود نمی‌آورد و تنها به هیجان کار اضافه می‌کند.
هر کسی که به جبهه رفت قهرمان بود
- فیلم شما یک فیلم کم کاراکتر است و کسی نمی‌تواند جایگزین شخص دیگری شود. انتخاب بازیگر هم این روزها به مختصات فیلمهای گیشه محور اضافه شده و شما از آن استفاده چندانی نکردید.
نه من اعتقادی به این کار ندارم، فیلمهایی ساخته شده که بازیگران زیادی داشته اما موفق نبوده وفیلمهایی هم با بازیگران کم اما موفق. فیلمسازان جدیدی که به سینما اضافه می‌شوند می‌توانند تغییر در آن به‌وجود بیاورند. بخشی از سینمای دفاع مقدس را هم همین فیلمسازان جلو می‌برند. به عنوان مثال بهرام توکلی بعد از ساخت کار با موضوعات و ژانرهای متفاوت «تنگه ابوقریب» را می‌سازد و در این فیلم همه قهرمان بودند؛ چون من خودم اعتقاد دارم که هر کسی با هر مختصاتی که به جبهه رفت قهرمان بود.
=======================
گفت‌وگو از امیرحسین مکاریانی
=======================
انتهای پیام/
R1356/P/S4,34/CT2 واژه های کاربردی مرتبط اخبار اکران سینمامنبع: تسنیم
کلیدواژه: اخبار اکران سینما اخبار اکران سینما
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۸۵۱۵۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اولین هنرپیشه زن سینما و یک سرگذشت تلخ پرتکرار
دهم اردیبهشت‌ماه سالروز درگذشت بازیگری است که نه تنها به عنوان نخستین هنرپیشه زن ایرانی شناخته می‌شود بلکه از منظری دیگر او را اولین قربانی در ناتوانیِ بومی کردنِ تفکر مدرن در سینمای ایران می‌دانند.
به گزارش ایسنا، نام صدیقه (روح‌انگیز) سامی‌نژاد که متولد سال ۱۲۹۵ بود، با بازی در نقش «گلنار» در فیلم «دختر لُر» برای همیشه در تاریخ سینمای ایران باقی مانده است. «دختر لر» نخستین اثر ناطق سینمای ایران است و در سال ۱۳۱۲ توسط خان‌بهادر اردشیر ایرانی و عبدالحسین سپنتا ساخته شد.
با پخش «دختر لر» در سینماها که با استقبال فراوانی هم روبرو شد، سامی‌نژاد به شهرت رسید اما بعد سرنوشت بسیار تلخی پیدا کرد.
فریدون جیرانی سال ۱۳۸۹ در دورانی که پخش یک مصاحبه با فریماه فرجامی بعد از سالها بی‌خبری و با تصاویری تکان‌دهنده از این ستاره سالهای دور سینما واکنش‌های تندی را به دنبال داشت، در مطلبی بیان کرد: «زندگی بازیگران در سینمای ایران تلخ است و این فقط مربوط به سالهای پس از انقلاب نیست. از ابتدای ورود سینما به ایران این سرگذشت تلخ تکرار شده است. ۱۳ اردیبهشت سال ۱۳۷۶ یک روز صبح به دفتر مجله سینما زنگ زدند و گفتند روح‌انگیز سامی‌نژاد مُرده است. من تا آن روز فکر می‌کردم روح‌انگیز سامی‌نژاد باید سالها پیش مرده باشد. به خانه خواهرش عالیه زند تبریزی زنگ زدم و دیدم خبر درست است. رفتم خانه عالیه زند تبریزی و فهمیدم سامی‌نژاد بعدازظهر چهارشنبه ۱۰ اردیبهشت ۷۶ در سن ۸۶ سالگی در تنهایی مرده و روز پنج‌شنبه ۱۱ اردیبهشت در قطعه ۳۴ ردیف ۴۴ شماره ۴۶ در جایی گمنامی خاک شده است. رختخواب سامی‌نژاد وسط خانه بود. تنها میراث این اولین بازیگر سینما یک کیسه نایلونی بود و داخل آن یک بسته سیگار، یک شناسنامه و بروشور تانشده «دختر لر».»
این کارگردان سینما همچنین گفته بود: «من قبل از دیدن این میراث، تصویر سامی‌نژاد را در فیلم تهامی‌نژاد دیده بودم که گریه می‌کرد و دیگر هیچ. «ایران قادری» که یک روز سرشناس‌ترین بازیگر تماشاخانه تهران بود، چه شد؟ چگونه مُرد؟ چه کسی خبر داشت؟ و خیلی‌های دیگر. ریشه سرگذشت تلخ بازیگران در سینمای ایران را باید در جامعه‌ای جستجو کرد که نتوانسته است تفکر مدرن را بومی کند و در خودش حل نماید. متاسفانه اولین قربانیان این ناتوانی بازیگران زن سینما بودند.»
عباس بهارلو - مورخ و پژوهشگر سینما - در سال ۱۳۸۱ مطلبی درباره این بازیگر نوشته بود که در بخش‌هایی از آن آمده است: «وقتی در سال ۱۳۱۲ فیلمِ «دختر لر» ساخته مشترک خان‌بهادر اردشیر ایرانی و عبدالحسین سپنتا، که صدیقه سامی‌نژاد در آن نقش «گلنار» را بازی می‌کرد، در تهران نمایش داده شد، در میان مردمی که برای بار نخست سیمای یک زن ایرانی را بر پرده سینما دیده بودند واکنش‌های ناگواری برانگیخت، که به‌درستی روشن نیست ــ و احتمالاً هیچ‌گاه نیز معلوم نخواهد شد ــ که آیا خانم صدیقه سامی‌نژاد تصوری از آن واکنش‌ها در ذهن داشته است یا خیر، و آیا اگر می‌داشت حاضر به ایفای نقش در آن فیلم می‌شد؟»
گفته می‌شود که در آن مقطع آوانس اوگانیانس نیز کوشش‌هایی را در زمینه ساخت فیلم انجام می‌داد و در این‌باره بهارلو ادامه داده است: «به‌موازات فعالیت‌های سخت‌کوشانه اوگانیانس در ایران، عبدالحسین سپنتا و خان‌بهادر اردشیر ایرانی نیز برای ساختن نخستین فیلم مشترک در هندوستان در جست‌وجوی بازیگر زنی بودند که زبان فارسی بداند و نقش «گلنار» را در فیلم «دختر لر» بازی کند. تا قبل از دوره پهلوی‌ِ اول بازی زنانِ مسلمان در نمایش‌ها و تعزیه‌ها ممنوع بود و بازیگران زنی که در این سالها در فیلمهای اوگانیانس و مرادی ایفای نقش می‌کردند مانند مادام سیرانوش، لیدا ماطاوسیان، ژاسمین ژوزف، زما اوگانیانس و آسیا قسطانیان (کوستانیان) از بانوان ارمنی بودند که اکثر آنها از صحنه تئاتر به سینما آمده بودند، به‌همین دلیل موانع کم‌تری بر سرِ راه خود داشتند.
سپنتا موفق شد صدیقه (روح‌انگیز) سامی‌نژاد، همسر یکی از کارکنان کمپانی امپریال فیلم بمبئی، را که از سیزده سالگی از کرمان به هندوستان رفته بود مجاب کند و با این توضیح که نام او به‌عنوان نخستین بازیگر زن در تاریخ سینمای ایران ثبت خواهد شد ــ که شد ــ موافقت او و شوهرش، دماوندی، را برای بازی در فیلمش جلب کند. بدین ترتیب گروه هندی ـ ایرانی عبدالحسین سپنتا و اردشیر ایرانی کار خود را در هندوستان آغاز کرد.
«دختر لر» نخستین بار در سی‌ام آبان ۱۳۱۲ در دو سینمای مایاک (دیده‌بان) و سپه بر پرده آمد، و نمایش آن، سال بعد از دوم مردادماه ۱۳۱۳ در سینما مایاک تکرار شد، و پس از یک ماه از چهارم آذر نمایش آن در سینما سپه به مدت پنجاه روز ادامه یافت. سپس با یک دو هفته وقفه در همین‌سینما از نو بر پرده رفت. استقبال از فیلم بسیار پُرشور بود و حتی «مادر بزرگ‌های خیلی پیر» هم رفتند تا سرگذشت «دختر لر» را به‌چشم ببینند.»
ایفای نقش گلنار در «دختر لر» موجب شد که صدیقه سامی‌نژاد چنان انگشت‌نما و زبانزد خاص و عام شود که هم با دشنام روبرو شد و هم با تشویق برخی مردم در شهرهای مختلف.»
سامی‌نژاد در سال ۱۳۴۹ یعنی ۳۷ سال پس از نمایش «دختر لر»، در مستندی از محمد تهامی‌نژاد با نام «سینمای ایران از مشروطیت تا سپنتا» حضور یافت و به روایت زندگی دشوار و پر از رنج خود پرداخت.
از تهامی‌نژاد نقل شده است: «اغلب به‌طور کنترل‌نشده‌ای می‌خندید و در حالی‌که اشک در چشمانش حلقه زده بود به من گفت که هنگام اقامت در هند ایرانی‌های متعصب او را مورد ضرب‌وشتم قرارمی‌دادند و حتی بطری به‌طرفش پرتاب می‌کردند. به‌طوری‌که همواره مجبور بود همراه با محافظ از استودیو امپریال فیلم خارج شود.»
درباره این چهره مستند دیگری با نام «روح‌انگیز سامی‌نژاد» به کارگردانی مجید فدایی نیز ساخته شده که در ارتباط با زندگی نخستین بازیگر زن سینمای ایران و ایفاگر نقش «دختر لر» است،
سامی‌نژاد در حالی در 80 سالگی از دنیا رفت که خاطرات زیادی از دورانی که «دختر لر» ساخته شد و حواشی پیرامون آن بازگو نشد. فریدون جیرانی که مطالعات زیادی درباره تاریخ سینما دارد، با بیان اینکه چنین اتفاقی فقط مختص نخستین بازیگران سینما نبوده، در مصاحبه‌ای با ایسنا گفته بود: «بسیاری از بازیگران سینما، حرف و تاریخ سینما را با خود به زیر خاک بردند. من بارها به آنها گفته بودم که اجازه بدهید این اطلاعات به نسل‌های دیگر انتقال داده شود، اما بسیاری از آنها به این موضوع توجه نکردند.»
او گفته است: «قدیمی‌های معروف، بریده‌اند و سعی می‌کنند که صحبت نکنند، چون معتقدند سالها به آنها بی‌لطفی شده است و دل پرگلایه‌ای دارند. مثل ناصر ملک مطیعی که من یک بار از او دعوت کردم تا به خانه سینما بیاید و درباره «چهارراه حوادث» (فیلمی به کارگردانی ساموئل خاچیکیان) صحبت کند و هرچه اصرار کردم موافقت نکرد. فردین هم دق کرد، در حالی که می‌توانست بازی کند. در یکی از برنامه‌های تلویزیونی هفت، بعد از سالها آقای افخمی گفت که اگر به تاریخ سینما مراجعه کنید می‌بینید که بعد از فیلم «گنج قارون» تعداد سینماهای تهران افزایش پیدا کرده است بنابراین نمی‌توان نقش فردین را در تاریخ سینمای ایران انکار کرد اما سالها تلاش شد که این نقش را انکار و حذف کنیم اما نتوانستیم. برای همین بعد از فوت او تشییع جنازه باشکوهی شکل گرفت. او می‌توانست بازی کند، چرا بازی نکرد؟ اگر بازی می‌کرد چه اتفاقی می‌افتاد؟ در سینمای سی سال اخیر که علی بی‌غمی وجود نداشت، می توانست نقش یک پدر را بازی بکند.»
انتهای پیام
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت